EU: binnenkort gestolen gas in de keuken?

BNC kijkt argwanend naar Israëlische gaswinning in de Middellandse Zee. Terecht, maar de zaak is zeer complex.

Het Palestinian BDS National Committee (BNC) kwam dezer dagen met een gedegen artikel over de gasvelden in de Middellandse Zee in het gebied tussen Egypte, Israël, Libanon en Cyprus. Het eerste gasveld dat in exploitatie genomen werd, is het gasveld Tamar. Dat ligt een eind uit de kust ter hoogte van Haifa. Israël was er snel bij en heeft nu als voordeel dat zijn eigen gasbehoefte voor enkele tientallen jaren gedekt is. Eerste complicatie: zowel Israël als de gretige energiebedrijven zijn tot nu toe de Palestijnen vergeten. Tweede complicatie: Tamar grenst aan een gasveld dat ligt voor de Libanese kust. Nu heeft gas de vervelende eigenschap dat het zich niets aantrekt van de stippellijnen die het internationale zeerecht trekt vanuit de kust de zee in. De kans bestaat dus dat Israël ook Libanees gas opzuigt. Libanon protesteert en in antwoord daarop dreigt Israël met zijn sterkste punt, het leger. Daarop heeft de enige militaire kracht in Libanon die tegen Israël op kan – Hezbollah – bekend gemaakt dat, als er oorlog komt, de boorplatforms in zee voor de Israëlische kust ook doelwit zijn. Intussen kijkt Israël verlekkerd naar een nog groter gasveld iets voorbij Tamar (het veld Leviathan) omdat dat gas aan Europa verkocht zou kunnen worden. Daarover hieronder meer.

Cyprus, gesteund door Griekenland en Israël wil gaan boren naar het gas dat ook voor de kust van Cyprus onder de zeebodem ligt. Probleem: Cyprus wordt in de tang gehouden door Turkije en Rusland die daar geen belang bij hebben. De miljarden van de belangrijkste potentiële klant (Europa) stromen voorlopig dus nog niet binnen. Dan Egypte. Tot verbijstering van iedereen werd recent een gigantische bel gas voor de kust van Egypte gevonden, het Zohr-veld. Weer worden nu de spelregels veranderd: zo had Israël onlangs al gas verkocht aan Egypte maar die heeft dat nu eigenlijk niet meer nodig. Het verhaal is nog ingewikkelder, maar wij laten het hierbij.

Dat enorme gasveld Leviathan was voor de Europese Commissie reden om een voorlopige overeenkomst te sluiten met Israël voor een pijplijn vanuit Leviathan via Cyprus en Griekenland naar Europa. Die pijplijn zou het gas van Cyprus mooi mee kunnen nemen. Dit was de deal waar BDS Palestine voor waarschuwt. Dat is terecht. Het is een foute zaak dat de EU zich langs deze weg medeplichtig maakt aan de bezetting. En dan zijn wij weer terug bij het begin, namelijk de vraag waarom die hele gasdiscussie over het hoofd van de Palestijnen heen gaat? Intussen is de taxatie van energiedeskundigen dat de diepzee pijplijn van Leviathan naar Europa als gevolg van ontwikkelingen op de energiemarkt zeer waarschijnlijk niet haalbaar is. Niet vanwege het principe maar puur economisch.

Voor de BDS beweging zijn er voorlopig drie conclusies:

1 Het is te vroeg om aan te nemen dat er Israëlisch (anders gezegd: Palestijns) gas naar Europa gaat.

2 De EU-lidstaten Cyprus en Griekenland laten zich als het moet door Israël omkopen, maar kunnen op dit moment geen kant op en er is een kans dat Egypte er met de buit vandoor gaat.

3 Misschien de belangrijkste conclusie: de gaskwestie illustreert dat Israël aan de poorten van Europa een bron van spanningen is die gemakkelijk kunnen uitlopen in militaire conflicten. Die zijn heel riskant voor ons Europeanen. In Europa zouden meer mensen zich dat moeten realiseren.

De redactie