Botsing tussen wetenschap en ideologie; gedenkwaardig interview met Israëlische historicus Benny Morris

In dit bericht worden een paar uitspraken overgenomen uit een lang interview met Benny Morris dat vandaag in de Israëlische krant Haaretz (digitale publicatie) verscheen. Een van de opvallendste is: “Deze plek [Israël plus bezet gebied, red.] zal de neergang zien als een Midden-Oosterse staat met een Arabische meerderheid. Zij [de Palestijnen] hebben geen enkele reden om toe te geven, want de joodse staat heeft geen toekomst. Zij zullen winnen. Over dertig tot vijftig jaar zullen zij ons de baas zijn, wat er ook gebeurt.”

Van wetenschap naar ideologische kramp

Benny Morris is een van de bekendste Israëlische wetenschappers uit de groep van de ‘nieuwe historici’, de joods-Israëlische geschiedkundigen die zich losmaakten van een vanuit de zionistische ideologie geschreven geschiedenis van de Israëlisch-Palestijnse strijd. Zijn boek (The Birth of the Palestinian Refugee Problem, 1947–1949, Cambridge University Press, 1988) kwam in de joods-Israëlische gemeenschap hard aan omdat op basis van tot dan toe ontoegankelijke Israëlische bronnen werd aangetoond dat de massale vlucht van Palestijnen het gevolg was van oorlogshandelingen van joodse strijdgroepen. In de jaren ’80 weigerde hij als soldaat bevelen op te volgen tijdens de eerste Palestijnse volksopstand (intifada), wat hem in de cel deed belanden. Later deed Morris een uitspraak die bij zionistisch Israël beter aankwam, omdat hij als zijn mening gaf dat het tijdens de nakba (de verdrijving, in 1948) ging om ‘zij-of-wij’. Van links Israël heeft hij zich de laatste twintig jaar verder verwijderd door zijn opvatting dat het de Palestijnen zijn die steeds een compromis hebben afgewezen (“they want 100 percent of the territory of Mandatory Palestine”).

Het lijdt geen twijfel dat Morris in zijn opvattingen over Palestijnen een ‘hard core’ zionist is geworden. Het best is hij misschien te omschrijven als iemand die ervan uitgaat dat joden en Palestijnen per definitie andere drijfveren hebben en dat daardoor vreedzaam samenleven ook per definitie onmogelijk is. De een is uit op de dood of de vlucht van de ander en omgekeerd. Meer smaken zijn er niet. Het ziet ernaar uit – tenminste in de nederzettingen – dat deze absolutistische filosofie in Israël om zich heen grijpt. Dat maakt overigens Morris’ uitspraken in het Haaretz interview niet minder interessant.

Enkele uitspraken van Morris:

“Ik verwacht dat Trumps ondergang , dit jaar of in 2010, onherroepelijk zal leiden tot verzwakking of ondermijning van de speciale relatie tussen de Verenigde Staten en Israël, vanwege Bibi’s [Netanyahu, red.] totale vereenzelviging met die idioot en schurk. Onbewust werkt Netanyahu op verschillende niveau’s aan het instorten van de banden tussen Israël en het Amerikaanse jodendom en het verwoesten van relatie VS-Israël.”

“Ik zie niet hoe wij hieruit komen. Nu al zijn er meer Arabieren dan joden tussen de Middellandse Zee en de Jordaan. Het hele gebied is bezig om onontkoombaar één staat te worden met een Arabische meerderheid. Israël noemt zichzelf nog een joodse staat, maar een situatie waarin wij over een bezet volk heersen (‘rule’) dat geen rechten heeft kan niet voortbestaan in de 21^e eeuw, in de moderne wereld. Zodra zij rechten hebben, zal de staat niet langer joods zijn.”

In het wereldbeeld van Morris, dat ondanks zijn wetenschappelijke status trekken vertoond van het vroege politieke zionisme, leidt dat tot een somber toekomstperspectief:

“Dit gebied zal de neergang zien als een staat in het Midden-Oosten met een Arabische meerderheid. Het geweld tussen de verschillende volkeren, binnen de staat, zal toenemen. De Arabieren zullen terugkeer van de vluchtelingen eisen. De joden zullen achterblijven als een kleine minderheid in een grote Arabische zee van Palestijnen, een vervolgde of afgeslachte minderheid, zoals toen zij leefden in Arabische landen. Zij die kunnen, zullen vluchten naar Amerika of het Westen.”

Tenslotte, waar ideologisch nationalisme bij een historicus toe kan leiden:

“De Palestijnen zien alles in een breed, lange termijn perspectief. Zij zien dat op dit moment vijf, zes, zeven miljoen joden hier omringd worden door honderden miljoenen Arabieren. Zij hebben geen enkele reden om toe te geven, want de joodse staat heeft geen toekomst. Zij zullen winnen. Over dertig tot vijftig jaar zullen zij ons de baas zijn, wat er ook gebeurt.“

Redactie

Foto: occupypalestine.tv