Duitse pers, panische angst voor beschuldiging antisemitisme

De hoofdredacteur van de bekende links-liberale krant Süddeutsche Zeitung heeft zijn vaste cartonist Dieter Hanitzsch ontslagen wegens een ‘antisemitische cartoon’. De tekening beeldt Netanyahu af in de kleren van de Israëlische Songfestival winnares. In zijn ene hand houdt hij een raket vast in de andere een microfoon. Zijn tekst: “Volgend jaar in Jeruzalem.” Op de achtergrond de woorden ‘Eurovision Song Contest’ waarin de letter ‘v’ is vervangen door een Davidsster. (Nb: Onlangs verdedigde de Volkskrant plaatsing van een cartoon van Jos Collignon, die van hetzelfde beschuldigd werd. (Volkskrant 5 mei))

Rond de cartoon ontstond onmiddellijk een rel waarbij een centrale rol was weggelegd voor Felix Klein, de onlangs door de Duitse regering benoemde speciale vertegenwoordiger naar de joodse gemeenschap in Duitsland. De populistische Bild Zeitung en de sociale media zorgden voor uitvergroting en voor de druk die de hoofdredacteur van de Süddeutsche uiteindelijk deed zwichten. Volgens Felix Klein was een rode lijn overschreden omdat de karikatuur van Netanyahu herinneringen zou oproepen aan nazipropaganda.

Als bezwaar tegen de cartoon geldt vooral dat de Davidsster daarin zou worden geassocieerd met oorlog. Hanitzsch gebruikt de ster als symbool van de politiek van de staat Israël. Overigens iets dat de staat Israël zelf op iedere straathoek doet. De beschuldiging is nu dat de Davidsster bij Hanitzsch symbool staat voor alle joden en dat op die wijze het verband tussen joden en oorlog wordt gelegd.

De rel rond Hanitzsch geeft aan hoe groot de angst bij ‘officieel’ Duitsland is voor antisemitisme onder de bevolking. De vraag is of Felix Klein en de politieke en media elite achter hem niet contraproductief bezig zijn door zelf voortdurend ‘Israël’ en ‘de joden’ gelijk te stellen. Mogelijk speelt ook mee dat in Duitsland de (officiële) pro-Amerikaanse houding en de pro-Israëlpolitiek altijd nauw met elkaar verweven waren. De laatste tijd begint echter die pro-Amerika houding spectaculair in te storten. Tegen deze overspannen achtergrond is verklaarbaar dat in Duitsland een discussie over bijvoorbeeld BDS vrijwel niet mogelijk is zonder dat het gesprek ontaard in een antisemitismedebat.

Vanavond gaat Dieter Hanitzsch op de Zuid-Duitse tv in discussie met een officiële vertegenwoordiger van de joodse gemeenschap.

de redactie

foto: Dieter Hanitzsch