Bericht aan Norman Finkelstein: BDS is nu harder nodig dan ooit
For English click here
Norman Finkelstein nam begin oktober in Amsterdam deel aan een debat over Boycot, Desinvestering en Sancties (BDS) samen met Samer Abdelnour, werkzaam aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, en Farid Esack, hoogleraar theologie aan de Universiteit van Johannesburg, Zuid-Afrika. Finkelstein is een Amerikaans politicoog en auteur van 10 boeken, waaronder ‘The Holocaust Industry’.
Finkelstein begon zijn inleiding met een waarschuwing, geleend van Amilcar Cabral: “Vertel geen leugens, claim geen gemakkelijke overwinning” en doelde daarmee in het bijzonder op een verklaring van leiders van de BDS beweging dat BDS aan de vooravond staat van zijn ‘Zuid-Afrika moment’.
Finkelstein had eigenlijk zijn eigen advies “vertel geen leugens” ter harte moeten nemen, want hij deed in zijn toespraak de waarheid voortdurend geweld aan met sterke zwart-wit redeneringen. Hij beweerde dat de BDS beweging overdrijft over zijn slagkracht en dat de impact van BDS praktisch nihil is. Erger nog, hij claimde dat BDS een sta-in-de-weg is omdat het weigert Israel te erkennen. Hij klaagde dat Palestijnse maatschappelijke organisaties zoals vakbonden en de vrouwenbeweging niet meer dan een lege huls zijn en dat deze organisaties geen leiders naar voren konden schuiven tijdens de opstand die in oktober 2015 begon. Palestijnen die over het talent en het vermogen beschikken om onrust te zaaien worden van straat geplukt, krijgen een salaris in Ramallah en houden zich vervolgens koest. Finkelstein riep op tot een geweldloze massamobilisatie, die verankerd is in internationaal recht en die Israels bestaansrecht erkent. En tot slot is hij van mening dat de BDS beweging mijlenver verwijderd is van een ‘Zuid-Afrika moment’.
Hoewel sommige van zijn kritische uitspraken misschien een kern van waarheid bevatten, schetste Finkelstein door zijn gebrek aan nuances een somber beeld met weinig ruimte voor erkenning van de successen die de BDS beweging heeft behaald noch voor de zware uitdagingen waarmee het Palestijns verzet zich geconfronteerd ziet.
Een meer eerlijke analyse toont aan dat actievere BDS campagnes nu meer dan ooit nodig zijn. Hieronder nemen wij de beweringen van Finkelstein één voor één onder de loep.
“De BDS beweging is niet realistisch over zijn slagkracht. De impact van BDS is praktisch nihil. Erger nog, BDS is een sta-in-de-weg”
De BDS beweging heeft met succes de Palestijnse strijd op de kaart gezet en is er in geslaagd om een grote verschuiving teweeg te brengen in de publieke opinie, zelfs in de Verenigde Staten (VS).
Een recent onderzoek in de VS wees uit dat in de afgelopen twee jaar het aantal liberale Democraten die de Palestijnen steunen bijna is verdubbeld van 21 tot 40 procent. De steun voor Palestijnen groeit het sterkst onder jongeren en joodse Amerikanen.
Ongeveer 48 procent van de joods-Amerikanen vinden niet langer dat de Israelische regering serieus werkt aan vrede en 44 procent is van mening dat de bouw van Israelische nederzettingen de veiligheid van Israel in gevaar brengt.
Er zijn schattingen dat het aantal joden in de VS dat actief is in de BDS beweging zo’n 20 procent is.
BDS heeft ook elders in de wereld maatschappelijke bewegingen geinspireerd en energie gegeven. Activisten hebben verbanden ontdekt tussen hun strijd en die van de Palestijnen. In de V.S. bijvoorbeeld strijdt de Black Lives Matter beweging tegen ethnisch profileren, hardhandig optreden door de politie, en het industriële system van gevangenissen, en heeft het parallellen ontdekt tussen verschillende vormen van racisme en hoe de staat bewegingen voor ethnische gelijkheid genadeloos onderdrukt. Zoals eveneens in de V.S. de strijd van de inheemse bevolking voor gelijkberechtiging, en de solidariteitsboodschappen gericht aan de Standing Rock activisten tegen de Dakota Access Pijplijn. Deze mondiale bewegingen hebben ook licht doen schijnen op Israelische bedrijven die contracten hebben verkregen van politieafdelingen en gevangenissen (bijvoorbeeld G4S), apparatuur hebben geleverd aan militaire organisaties (bijvoorbeeld Caterpillar, Motorola en Hewlett Packard (HP), en scheidingsmuren hebben gebouwd op Palestijns grondgebied, de Mexicaans-Amerikaanse grens en elders (bijvoorbeeld Elbit). De BDS beweging heeft blootgelegd hoe Israelische export van controle-technologie niet alleen tegen Palestijnen wordt ingezet, maar tegen bevolkingen overal ter wereld.
De BDS beweging heeft veel belangrijke successen geboekt die geleid hebben tot verkoopdalingen bij Israelische bedrijven, desinvesteringen door een aantal kerkelijke organisaties en pensioenfondsen en opzeggingen van contracten door overheden. Grote internationale ondernemingen, zoals Veolia en Orange hebben hun activiteiten op de Israelische markt beëindigd nadat zij miljoenencontracten waren misgelopen als gevolg van BDS campagnes. Het Nederlandse pensioenfonds PGGM heeft zijn beleggingen teruggetrokken uit de vijf grootste Israelische banken die investeren in de illegale nederzetting op de bezette Westelijke Jordaanoever.
In de VS hebben drie grote kerkgemeenschappen (Presbyterian en United Methodist Church en de United Church of Christ) BDS resoluties aangenomen.
Er zijn inmiddels diverse schattingen bekend van de schade aan de Israelische economie als gevolg van BDS. Een onderzoek van de Rand Cooperation schat de schade op 47 miljard dollar in de afgelopen 10 jaar.
De Verenigde Naties stelt in een rapport dat BDS voor een deel verantwoordelijk is voor de scherpe daling (46 %) van buitenlandse investeringen in de periode 2013-2014 en de Wereldbank meldt dat de Palestijnse import uit Israel met 24 % is gedaald als gevolg van de boycot.
De BDS beweging is inmiddels een dermate grote bedreiging voor Israel geworden dat er miljoenen dollars zijn gespendeerd aan de bestrijding ervan – 45 miljoen dollar alleen al in 2016:
Er zijn ook pogingen ondernomen om BDS strafbaar te stellen, op sociale media worden anti-BDS campagnes gevoerd en op universiteitscampussen in de V.S. zijn student-activisten en professoren aangevallen. Het Israelische parlement (Knesset) heeft in 2011 een anti-boycot wet aangenomen. In tenminste 12 staten in de VS, de meest recente is Californië) zijn wetten van kracht geworden die BDS strafbaar stellen.
In Frankrijk en Engeland is geprobeerd BDS te verbieden. Er zijn ‘Hoe BDS te bestrijden conferenties’ georganiseerd en in Israel is er een speciaal departement in het leven geroepen met medewerkers die de opdracht hebben speciale acties uit te voeren tegen BDS activisten.
Deze pogingen om de BDS beweging aan te vallen zijn niet onomstreden. Zo heeft een Franse rechtbank het verbod door een lokale overheid op een BDS bijeenkomst verworpen. En Zweden, Ierland en Nederland hebben verklaard dat BDS onder de vrijheid van meningsuiting valt.
Finkelstein doet Israels vrees voor BDS als een ernstig dreiging af als gewoon eentje in een reeks van ernstige gevaren (Hamas raketten, Iran enz.) die de leiders, in dit geval Netanyahu, als excuus gebruiken om zich te profileren als een sterke leider die bij elke dreiging de aanval inzet. Finkelstein beweert dat Israel juist blij is met BDS, omdat het als bliksemafleider fungeert als Israel bekritiseerd wordt. BDS wordt door Israel gebruikt om niet te hoeven praten over de bezetting, het beleg van Gaza en de mensenrechtenschendingen. Israel misbruikt BDS om de Palestijnse solidariteitsbeweging te delegitimeren. BDS is een blok aan het been geworden voor de Palestijnse solidariteitsbeweging, aldus Finkelstein. (hij haalde het voorbeeld aan van studenten aan de Berkeley universiteit in de VS, die zich verplicht voelden afstand te nemen van BDS om een resolutie aangenomen te krijgen waarin de Israelische mensenrechtenschendingen veroordeeld werden).
De kromme logica van Finkelstein is op zijn zachtst gezegd verbazingwekkend. Om goed gedocumenteerde en gedegen BDS campagnes te voeren moeten activisten zich verdiepen in Israelische mensenrechtenschendingen, hoe Israelische instellingen werken, en hoe zij medeplichtig zijn aan de bezetting, wat de gevolgen daarvan voor de Palestijnse bevolking zijn, enzovoort.
In tegenstelling tot wat Finkelstein vreest, namelijk dat BDS de aandacht afleidt van de situatie van de Palestijnse bevolking, heeft BDS ervoor gezorgd dat de schijnwerpers gericht blijven op de Palestijnen. Sociale media vervullen hierbij een grote rol, omdat Palestijnen ter plekke filmpjes kunnen delen over gebeurtenissen waarover de gevestigde media niet berichten. Dit maakt het ook makkelijker om de internationale solidariteitsbeweging op de hoogte te houden en om activisten te motiveren deel te nemen aan BDS campagnes. Het opent de ogen van mensen die nu kunnen zien hoe slecht de situatie van de Palestijnen werkelijk is, slechter dan menigeen heeft kunnen bedenken.
“Palestijnse maatschappelijke organisaties zoals vakbonden en de vrouwenbeweging zijn niet meer dan een lege huls. Er bestond geen burgerrechtenbeweging tijdens de zogenoemde Derde Intifada die in oktober 2015 begon. Er was geen leiderschap dat deze leegte kon opvullen. Palestijnen die over het talent en het vermogen beschikken om onrust te zaaien worden van straat geplukt, krijgen een salaris in Ramallah en houden zich vervolgens koest”
Er is een ongelooflijke hoeveelheid belangrijk werk verzet door een keur van Palestijnse maatschappelijke organisaties. Addameer, Defense of Children International Palestine, BADIL, Stop the Wall, Hun Rights Defenders of Hebron, Freedom Theater, Al Haq enz. Veel van deze organisaties hebben onderzoek gedaan naar mensenrechtenschendingen en hierover wereldwijd gerapporteerd en hiermee het werk van de internationale solidariteitsbeweging en BDS activisten ondersteund.
Het werk van deze organisaties is zó belangrijk geweest dat veel mensen die voor deze organisaties werken lastig gevallen zijn en geïntimideerd en zelfs met de dood bedreigd zijn door pro-Israel krachten.
Er zijn weliswaar problemen geweest met westerse financiële hulp aan NGO’s, wat geleid heeft tot een concentratie van organisaties in Ramallah met medewerkers die afhankelijk zijn van hun salaris voor het betalen van de hypotheek en andere schulden. Deze ontwikkeling heeft geleid tot het opdrogen van het potentieel aan lokale mensen die bereid zijn gevaren te trotseren, iets wat tijdens de eerste intifada zo succesvol is geweest.
Misschien wordt er soms te veel belang gehecht aan het schrijven van rapporten en te weinig aan actie en het mobiliseren van de lokale bevolking. Maar het waardevolle werk van vele goede maatschappelijke organisaties verdient onze erkenning. Deze organisaties zijn zeker geen lege huls! Hun inzet voor het vergaren en verspreiden van informatie is van cruciaal belang om de publieke opinie te informeren over de dagelijkse realiteit.
Het leiderschap van het Palestijns verzet mag misschien niet erg sterk zijn en zeker niet te vergelijken met wat het was tijdens de eerste intifada, maar het is er wel.
Tijdens de opstand die nu een jaar aan de gang is, sinds oktober 2015, zijn er voortdurend demonstraties en protesten geweest, vooral door Palestijnse jongeren. De gewelddadige acties door ‘lone wolves’ hebben niet geleid tot een oproep tot Intifada. Over het geheel genomen hebben Palestijnen en de maatschappelijke bewegingen gekozen voor geweldloos verzet, veelal in de vorm van BDS. De boycot door Palestijnen heeft, zoals eerder al gezegd, geleid tot een aanzienlijke daling van de import van Israelische producten.
Veel Palestijnse leiders zijn opgepakt en – niet op betaalde functies in Ramallah– maar in de gevangenis gezet, als ze al niet ter plekke gedood zijn. Sinds oktober vorig jaar zijn tenminste 235 Palestijnen gedood en meer dan 15.000 gewond.
Daarnaast zijn rond de 8000 Palestijnen gearresteerd, en velen daarvan zitten nu in administratieve hechtenis.
Anderen zijn uitgezet, vaak naar de Gazastrook of naar het buitenland.
Waar was Finkelstein het afgelopen jaar? Heeft hij de beelden niet gezien van de Palestijnen die standrechtelijk geëxecuteerd zijn, terwijl zij zonder problemen gearresteerd hadden kunnen worden? Of de beelden van de demonstranten die beschoten en gedood zijn terwijl zij vreedzaam protesteerden bij Qalandia checkpoint? De betogers die door Israelische jeeps overreden werden? De Palestijn die op het dak van een gebouw de vraag kreeg van een scherpschutter waar hij geraakt wilde worden, voordat hij in zijn benen werd geschoten? Of de Palestijn die door zijn hoofd geschoten werd terwijl hij hulpeloos en gewond op de grond lag? En er zijn nog meer voorbeelden.
Naast alle mensen die in Ramallah goede salarissen ontvangen zijn er andere voorbeelden. Bijvoorbeeld de BDS activist Wael Faqeeh, die in november 2015 werd gearresteerd en tot de dag van vandaag in administratieve hechtenis zit. En dr. Imad Barghouti, hoogleraar astrofysica aan de Al Quds universiteit, die tot 7 maanden in een Israelische gevangenis is veroordeeld op beschuldiging van ‘opruiing’ omdat hij op Facebook en andere sociale media berichten plaatste over de Palestijnse politiek en de bezetting.
En de dichteres Dareen Tatour, die gearresteerd is vanwege een gedicht dat zij schreef.
Een ander voorbeeld is Daoud al Ghoul, een reisleider en jeugdleider die tot 18 maanden is veroordeeld voor lidmaatschap van een verboden organisatie, de PFLP (Volksfront voor de Bevrijding van Palestina). En ga zo maar door.
Wat de optand het afgelopen jaar heeft aangetoond is hoe eenvoudig Israel het verzet kan verzwakken. Het heeft een van de grootste legers ter wereld, met high tech uitrusting, dat ingezet wordt tegen de Palestijnse bevolking. Het beschikt over geavanceerde bewakingssystemen, inclusief spionage technieken en een uitgebreid net van collaborateurs. Het zet provocateurs in bij betogingen die aanzetten tot geweld en zo een gewelddadig reactie uitlokken van de politie of het leger.
Hoewel de dagelijkse leiding van de bezetting is uitbesteed aan de Palestijnse Autoriteit, doet het leger routinematig invallen in de bezette gebieden en voert arrestaties uit, vaak tijdens nachtelijke razzia’s. Het is zo succesvol geweest in de ontwikkeling van de controle over deze gebieden, dat het de slogan ‘in de praktijk getest’ als marketinginstrument gebruikt bij de wereldwijde export van hun bewakingssystemen.
“Palestijnen hebben een eigen vreedzame massamobilisatie nodig, verankerd in internationaal recht en die Israels bestaansrecht erkent”
Finkelstein kan weinig sympathie opbrengen voor de internationale druk die door de BDS beweging wordt uitgeoefend. Hij verwacht dat de Palestijnen door middel van een opstand op eigen kracht een eind kunnen maken aan de bezetting. Maar hoe zouden de Palestijnen het volk kunnen mobiliseren, terwijl zij (de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever) steeds meer in Bantoestans en ommuurde openluchtgevangenissen wonen die regelmatig van de buitenwereld worden afgesloten, die van elkaar gescheiden worden door checkpoints en corridors voor de kolonisten, en die gearresteerd en in de gevangenis gegooid worden wanneer zij protesteren, politieke bijeenkomsten bijwonen of hun gedachten op Facebook zetten die als ‘opruiing’ worden gezien?
Individuen die zich verzetten kunnen een vergunning kwijt raken (een van de vele permits uit het Kafkaëske vergunningensysteem dat Israel voor de Palestijnen in het leven heeft geroepen).
Arrestaties kunnen uitmonden in administratieve hechtenis voor onbepaalde duur en arrestanten kunnen gemarteld worden in de gevangenissen. Familieleden van arrestanten kunnen gestraft worden door hun huis met de grond gelijk te maken. Dorpen die verzet bieden kunnen afgesloten worden van de buitenwereld of strafmaatregelen opgelegd krijgen zoals het afsluiten van de waterleiding of elektriciteitsnet.
De Palestijnen in de Gazastrook zijn praktisch geheel afgesloten en lijden onder de Israelische belegering die al zo’n tien jaar duurt.
Waarom zouden de Palestijnen in opstand komen waarbij zij hun leven op het spel zetten of het risico lopen gevangengezet te worden? Veel Palestijnen hebben het gevoel dat alleen al het feit dat ze bestaan (in leven blijven) een vorm van verzet is.
Zuid-Afrikanen die een bezoek hebben gebracht aan Palestina zeggen dat de situatie erger is dan wat er in Zuid-Afrika bestond tijdens de apartheid. De verschillen tussen Palestina en Zuid-Afrika ten tijde van de apartheid laten dit zien. In Zuid-Afrika maakte de blanke bevolking maar een klein deel uit van de totale bevolking, terwijl nu ongeveer de helft van de totale bevolking van historisch Palestina (d.w.z. Israel+ de zogenaamde Bezette Palestijnen Gebieden) uit joodse Israeli bestaat.
De arbeid van de zwarte bevolking was hard nodig voor de Zuid-Afrikaanse economie, terwijl in historisch Palestina de oorspronkelijke Palestijnse bewoners verdreven worden en hun arbeid steeds meer wordt overgenomen door joodse kolonisten en immigranten.
Bovendien werd het apartheidssysteem in Zuid-Afrika gecreëerd door mensen die in het land zelf woonden, terwijl dit in het geval van Palestina is veroorzaakt door krachten van buitenaf, met name de Britten, die met de Balfour Declaratie het land aan de zionisten toewezen.
Voor al deze redenen is het wellicht teveel gevraagd om te verwachten dat de Palestijnen op eigen kracht in opstand komen om hun zionistische koloniale onderdrukkers te verslaan. De Palestijnen verdient de solidariteit van de internationale gemeenschap en heeft deze ook nodig om hen te steunen in hun strijd voor rechtvaardigheid. Sterker uitgedrukt: de internationale gemeenschap is daartoe verplicht en de BDS beweging is daarbij een doeltreffend hulpmiddel.
De oproep tot BDS is al verankerd in internationaal recht en VN-resoluties – met name het recht op zelfbeschikking, resolutie 242 (beëindiging van de illegale bezetting van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook) resolutie 194 (het recht van vluchtelingen op terugkeer) en het recht op gelijkheid voor Palestijnen binnen Israel.
Als er één partij is die internationaal recht niet respecteert, dan is het Israel wel met zijn illegale nederzettingen en illegale bezetting van de Westelijke Jordaanoever, zijn schendingen van de Geneefse Conventies (die de verplaatsing van de bevolking is bezet gebied verbiedt), het gebruik van collectieve strafmaatregelen, administratieve hechtenis en martelpraktijken in de gevangenissen. Voor Finkelstein is het net zo belangrijk dat in overeenstemming met internationaal recht het bestaansrecht van Israel wordt erkend: ‘internationaal recht is duidelijk, Israel is een staat’.
Hij was het niet eens met de weigering van sommige BDS-pleitbezorgers om het bestaansrecht van Israel te erkennen.
Maar de bewering van Finkelstein dat de BDS beweging (als geheel) weigert Israel te erkennen is eenvoudigweg niet waar. De BDS beweging heeft geen formeel standpunt ingenomen in het debat over de één staat of twee staten oplossing en er zijn BDS activisten die pleiten voor de één staat oplossing alsook die pleiten voor de twee staten oplossing. En er zijn er die er tussenin zitten, die pragmatisch een twee staten compromis (of regeling) steunen, maar erkennen dat echte gerechtigheid vereist dat het land van historisch Palestina wordt teruggegeven aan diegenen van wie het is afgenomen, de oorspronkelijke Palestijnse bewoners (ongeacht hun geloof, joods, christelijk, islamitisch of seculier). En er zijn er die naar de andere kant zijn opgeschoven nadat ze zich meer verdiept hebben in de materie en zich losgemaakt hebben van de zionistische kaders die het debat over dit onderwerp zo lang hebben bepaald. Zij begrijpen nu beter dat de historische wortels van het conflict liggen in het zionistisch kolonialisme en de Nakba van 1948.
De BDS beweging is dus geen sta-in-de-weg, de open benadering van de BDS beweging in deze discussie geeft blijk van flexibiliteit en is een platform voor iedereen die zich wil inzetten ongeacht het standpunt in het debat over de één of twee staten oplossing.
Waar de BDS beweging toe oproept is dat ongeacht of er één staat komt of er twee staten komen, Palestijnen gelijkwaardig behandeld moeten worden, en niet weggezet worden als tweede of derderangs burgers.
De BDS beweging is mijlenver verwijderd van een ‘Zuid-Afrika moment’
Finkelstein is van mening dat Israel bij lange na niet zo geïsoleerd is als Zuid-Afrika was in het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw. In 1986 heeft het Amerikaanse Congres een veto van president Reagan terzijde geschoven en voor sancties gestemd.
Op dit moment is het Amerikaanse Congres voor 100 % pro-Israel. Finkelstein heeft een punt dat we waarschijnlijk niet aan de vooravond staan van een Zuid-Afrika moment, maar dit gaat alleen op als je het op dezelfde wijze weegt als 30 jaar geleden.
We moeten erkennen dat het verloop van deze strijd anders in dat dat van Zuid-Afrika in de jaren tachtig, omdat we ons in een andere historische context bevinden. De VS van 30 jaar geleden is andere dan de VS van 2016 en een omslag zal waarschijnlijk niet gebeuren via het Amerikaanse Congres maar via een ander mechanisme.
De VS geeft bijvoorbeeld voor 3,8 miljard dollar aan militaire hulp aan Israel, terwijl Israel voor een bedrag dat bijna tien keer hoger ligt (ongeveer 30 miljard euro) naar Europa exporteert.
De EU heeft dus een aanzienlijk economisch pressiemiddel tegen Israel en dit zou kunnen zorgen voor een omslagpunt.
Hoewel er bruikbare overeenkomsten en vergelijkingen zijn met Zuid-Afrika ten tijd van de apartheid, zijn er ook belangrijke verschillen. We kunnen niet blindelings aannemen dat de Palestijnen precies dezelfde koers zullen varen als de Zuid-Afrikanen deden.
Dit gezegd hebbende, zou Finkelstein kunnen erkennen dat de BDS beweging enorme vooruitgang heeft geboekt in de afgelopen tien jaar, zó veel dat Israel en zijn aanhangers er wanhopig alles aan proberen te doen om het tij te keren.
BDS is in de verste verte geen sta-in-de-weg en het wordt meer en meer duidelijk dat alleen BDS Israel in de weg staat om op volle kracht vooruit de hele Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook te koloniseren en zo één ‘Groter Israel’ te creëren, waarin Palestijnen geheel verwijderde worden uit historisch Palestina.
Wat Finkelstein zich niet realiseert is dat de wereld eindelijk wakker is, de publieke opinie is in snel tempo aan het veranderen is en dat BDS waarschijnlijk het beste middel is om de rechten van de Palestijnen te verwezenlijken.
BDS is nu harder nodig dan ooit.
