De Duitse anti-BDS resolutie schendt het recht op vrije meningsuiting
Door Adri Nieuwhof via ElectronicIntifada.net
Duitse culturele instellingen hebben kritiek geuit op de anti-boycot, desinvestering en sanctie resolutie van het Duitse parlement wegens het creëren van een juridisch grijs gebied en het ondermijnen van het recht op vrije meningsuiting.
De resolutie van 2019 spoort Duitse instellingen en openbare autoriteiten aan om financiering en faciliteiten te weigeren aan maatschappelijke organisaties die de BDS-beweging steunen.
Maar in december hekelden grote Duitse kunst- en academische instellingen de resolutie als “schadelijk voor de democratische openbare ruimte” en waarschuwden ze voor de negatieve impact ervan op de vrije uitwisseling van ideeën.
Dat leidde tot een onderzoek, ook in december, door de wetenschappelijke dienst van de Bondsdag – een adviesorgaan van het federale parlement – dat tot een vergelijkbare conclusie kwam dat de anti-BDS-resolutie juridisch niet bindend is en het grondwettelijk beschermde recht op vrijheid van meningsuiting in Duitsland schendt.
VN-experts, de Arabische Liga, het Palestijnse maatschappelijk middenveld, kunstenaars en wetenschappers en Palestina solidariteits activisten hebben allemaal geprotesteerd tegen de Duitse anti-BDS-resolutie.
De culturele elite bemoeit zich ermee
Het Weltoffenheit GG 5.3-initiatief van december van de hoofden van de belangrijkste kunst- en academische instellingen van Duitsland – waaronder het Goethe-instituut, het Joods Museum Hohenems, het Humboldt-forum en het Centrum voor onderzoek naar antisemitisme aan de TU Berlin – zag de culturele elite van Duitsland toetreden tot de strijd.
Onder het initiatief verenigden de instellingen zich om te waarschuwen voor een giftig klimaat gecreëerd door de anti-BDS-resolutie die de vrijheid van meningsuiting belemmert.
Weltoffenheit vertaalt zich ruwweg als openheid van de wereld en GG 5.3 is een verwijzing naar de sectie van de Duitse grondwet over vrijheid van meningsuiting in de kunst en de academische wereld.
Tijdens een persconferentie op 11 december verklaarden de hoofden van de betrokken instellingen dat ze, als gevolg van de resolutie, in toenemende mate bang waren voor de gevolgen van het werken met artiesten of intellectuelen die pro-BDS zijn of als pro-BDS worden beschouwd.
Het initiatief noemde specifiek antisemitisme-laster tegen de wereldwijd vermaarde professor Achille Mbembe als voorbeeld.
De Kameroense filosoof was uitgenodigd om de openingstoespraak te houden op het Ruhrtriennale Festival van vorig jaar in Bochum, maar festivalambtenaren waren onder druk komen te staan om de Afrikaanse geleerde niet uit te nodigen door politici die Mbembe’s kritiek op het Israëlische beleid als antisemitisme bestempelden.
Het festival werd uiteindelijk afgelast als gevolg van de COVID-19-pandemie.
De zorgen van de culturele elite worden gedeeld door meer dan 1.400 ondertekenaars van een open brief van een groep internationale en Duitse kunstenaars die ofwel in Duitsland zijn gevestigd of samenwerken met Duitse instellingen.
Beide initiatieven droegen bij aan een intens publiek debat dat uiteindelijk de Duitse antisemitisme-chef Felix Klein ertoe bracht het idee te suggereren om de wetenschappelijke dienst van het Duitse parlement te vragen om een deskundig oordeel over de kwestie.
Van Klein is bekend dat hij de anti-BDS-resolutie – die BDS gelijkstelt aan antisemitisme en gebaseerd is op de controversiële definitie van antisemitisme geproduceerd door de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) – “een groot teken van solidariteit met Israël noemt.”
Deskundige mening: vrijheid van meningsuiting eerst
In het rapport van het adviesorgaan van de parlementaire wetenschappelijke diensten werd niet ingegaan op hoe de IHRA-definitie van antisemitisme – de basis van de anti-BDS-resolutie – wordt gebruikt om Palestijnen en hun aanhangers het zwijgen op te leggen en te smeren.
Maar het rapport bevestigde wel de bewering van het Weltoffenheit-initiatief dat de resolutie niet juridisch bindend is: het is een politieke mening.
Het deskundigenoordeel stelt dat de resolutie als wet een ongrondwettelijke beperking zou zijn van het recht op vrijheid van meningsuiting, dat wordt beschermd door de Duitse grondwet.
Het rapport kwam neer op een berisping van de Berlijnse antisemitisme-expert professor Samuel Salzborn, die eerder had verklaard ‘geïrriteerd en verontrust’ te zijn door de oproep van de culturele elite van Duitsland.
Maar Salzborn had lang geleden al zijn anti-Palestijnse neigingen onthuld toen hij tweette dat hij zich ongemakkelijk voelde in een trein omdat “de mensen naast je zonder duidelijke reden over ‘Palestina’ beginnen te praten”, een tweet vergezeld van de hashtag, #anti-Semitisme.
wenn im zug am nachbartisch die leute anfangen, ohne jeden grund auf “palästina” als thema zu sprechen kommen, ist es wahlweise zeit, auszusteigen, kopfhörer aufzusetzen oder sie anzuschreien. #antisemitismus
— Samuel Salzborn (@ProfSalzborn) October 20, 2019
Ruimte voor Palestijnse stemmen?
Duitsland heeft een aanzienlijke gemeenschap van ongeveer 250.000 mensen van Palestijnse afkomst, waaronder 40.000 in Berlijn.
Maar velen van hen zeggen bang te zijn voor kritiek op Israël of de Israëlische bezetting.
“Veel jonge Palestijnen durven niet mee te doen”, zei een voormalig hoofd van een Palestijnse organisatie op voorwaarde van anonimiteit tegen het Duitse dagblad Tageszeitung. “Ze zijn bang dat dit hun professionele carrière zou kunnen schaden.”
De Duitse Palestijnse activist Amir Ali is het ermee eens dat Palestijnen in Duitsland bang zijn om vrijuit te spreken.
Ali is een van de Bundestag 3 voor Palestina (BT3P) die het Duitse parlement aanklaagde over de anti-BDS-resolutie toen deze voor het eerst uitkwam.
In een video die als onderdeel van die campagne werd uitgebracht, vertelde hij hoe vrienden hem vroegen waarom hij bereid is zijn persoonlijke toekomst op het spel te zetten met de juridische stappen.
“Ik doe dit omdat het verdedigen van de mensenrechten in het algemeen en van de Palestijnen het juiste is om te doen … Ik weet dat veel Palestijnen in Duitsland hetzelfde voelen, maar omdat het hun toekomst in gevaar brengt, kunnen ze niet deelnemen aan onze juridische actie.”
Wann dürfen sich eigentlich mal palästinensische Stimmen in den großen Medien zur Anti-#BDS-Resolution, der Initiative 5.3 GG #Weltoffenheit etc. äußern? Denn im Kern geht es ja um ihre Unterdrückung, auch wenn das in dieser sehr deutschen Debatte immer vergessen wird.
Wann dürfen sich eigentlich mal palästinensische Stimmen in den großen Medien zur Anti-#BDS-Resolution, der Initiative 5.3 GG #Weltoffenheit etc. äußern? Denn im Kern geht es ja um ihre Unterdrückung, auch wenn das in dieser sehr deutschen Debatte immer vergessen wird.
— Kerem Schamberger (@KeremSchamberg) December 23, 2020
Majed Abusalama, een Palestijnse activist die de afgelopen vijf jaar in Duitsland heeft gewoond, herhaalde dit sentiment.
“Er is geen ruimte voor elke Palestijn die het Duitse discours van de tweestatenoplossing niet spreekt, of die BDS noemt”, vertelde hij aan The Electronic Intifada:
“Duitsland gaat veel verder dan onze gemeenschap traumatiseren.”
Abusalama was een van de drie actievoerders die in Duitsland voor de rechter werden gedaagd wegens het verstoren van een evenement met een Israëlische functionaris aan een Berlijnse universiteit. Het duurde drie jaar voordat een Duitse rechtbank hem vrijsprak.
In 2018 was zijn naam te zien in een rapport van de nationale inlichtingendienst van Berlijn in een sectie over antisemitisme vanwege zijn deelname aan het protest van de universiteit.
Dat leidde er op zijn beurt toe dat hij in The Jerusalem Post verscheen als “een zeer agressieve pro-BDS-activist.”
Een video van de tussenkomst van Abusalama tijdens het evenement laat zien dat de beschrijving enorm onjuist is.
De hele ervaring heeft Abusalama moedeloos achtergelaten.
“Het waren ernstige pesterijen, intimidatie, laster en karaktermoord die niet alleen bedoeld waren om mij het zwijgen op te leggen, maar ook om voortdurend elk teken van Palestijns activisme voor gelijkheid, vrijheid en gerechtigheid in Duitsland uit te wissen”
zei Abusalama. En meer in het algemeen zei hij:
“het maakt deel uit van het toenemende anti-Palestijnse racisme in Duitsland”
Adri Nieuwhof is een in Nederland woonachtige mensenrechtenverdediger en voormalig anti-apartheidsactivist bij het Holland Committee voor Southern Africa. Twitter: @steketeh