De internationale gemeenschap en Israël: toestemming voor een permanente bezetting

De internationale gemeenschap maakt de balans op van de Israëlische bezetting

Op 17 november 2021 kwam het Ad Hoc Liaison Committee (AHLC) in Oslo bijeen voor zijn halfjaarlijkse vergadering. De AHLC, opgericht in 1993 kort na de beroemde handdruk op het gazon van het Witte Huis, is de semi-formele organisatie van internationale donoren aan de Palestijnse Autoriteit (PA). Het bevordert een tweestatenoplossing door de ontwikkeling van de Palestijnse economie en civiele instellingen. Het lidmaatschap van 15 toonaangevende staten en instellingen omvat de Verenigde Staten, de Europese Unie, Rusland, het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldbank, de Palestijnse Autoriteit, Israël en vier Arabische landen (Saoedi-Arabië, Egypte, Jordanië en Tunesië). Noorwegen treedt op als voorzitter.

Tijdens de bijeenkomst in Oslo besprak het AHLC de voortgang naar een Palestijnse staat, beoordeelde de verzwakte Palestijnse economie en moedigde donoren aan om een ​​nieuwe ronde van financieringstoezeggingen aan de Palestijnse Autoriteit te doen. Het ontving ook rapporten van de speciale coördinator van de Verenigde Naties voor het vredesproces in het Midden-Oosten (UNSCO) en de Wereldbank over het huidige economische en politieke landschap van de 54-jarige Israëlische bezetting.

De updates waren somber. De speciale coördinator van de VN meldde dat de fiscale situatie van de Palestijnse Autoriteit erbarmelijk bleef, de internationale donaties aanzienlijk waren gedaald, er weinig hoop was op een hernieuwd vredesproces in de nabije toekomst en de humanitaire omstandigheden ter plaatse – inclusief de uitbreiding van de illegale nederzettingen , kolonisten gerelateerd geweld en de sloop van Palestijnse huizen – namen gestaag toe. Het rapport stelde een aantal technische oplossingen voor om de kreupele economie om te keren, die geen van alle substantiële verplichtingen aan Israël als bezettende macht oplegden. Ondanks het ontmoedigende politieke klimaat drong de speciale coördinator erop aan dat een tweestatenoplossing mogelijk blijft en dat kansen om momentum op te bouwen niet mogen worden gemist.

De Wereldbank was al even pessimistisch: ze meldde met name dat de economie in Gaza een decennialange de-industrialisatie heeft ondergaan, resulterend in een werkloosheidspercentage van 45 procent en een armoedepercentage van 50 procent, waarbij 80 procent van de bevolking afhankelijk is van een of andere vorm van internationale bijstand. Een van de belangrijkste bronnen van deze rampzalige omstandigheden, zo merkte het op, waren “de externe beperkingen op Gaza [resulterend in] een gesloten economie”, een buitengewoon beleefde manier om de verstikkende 14-jarige Israëlische blokkade van de Strook te beschrijven. In een opmerkelijke paragraaf merkte het Bank-rapport uitvoerig op dat de belangrijkste belemmeringen voor economische groei op de Westelijke Jordaanoever de ernstige beperkingen waren op Palestijns verkeer, toegang en handel, maar zonder het uitgebreide netwerk van Israël van muren, controleposten, wegafsluitingen, snelwegen voor alleen kolonisten en verboden zones te noemen als de bron van deze beperkingen.

In de samenvatting van haar voorzitter van de AHLC-bijeenkomst nam de Noorse minister van Buitenlandse Zaken, Anniken Huitfeldt, ook een passieve en antiseptische stem aan. Ze merkte de “diepe bezorgdheid” van de AHLC-leden op over de verslechterende situatie en de dringende noodzaak om “de spanningen te verminderen”. In het bijzonder riep ze de partijen – Israël en de Palestijnen – op om “alle eenzijdige acties te vermijden die de spanningen verder zouden kunnen verergeren en de vooruitzichten op hervatting van de onderhandelingen en de tweestatenoplossing zouden ondermijnen”, maar zonder aan te geven wie de primaire verantwoordelijkheden droeg als de bezettende macht. Hoewel de verklaring van de voorzitter een aantal goedaardige aanbevelingen opsomde, werd er niets gezegd over het feit dat Israël niet voldoet aan de meer dan 30 resoluties van de VN-Veiligheidsraad die sinds 1973 zijn aangenomen, waarin wordt verklaard dat zijn annexaties en nederzettingen onwettig zijn en waarbij wordt geëist dat Israël volledig voldoet aan de Vierde Geneefse Conventie en een einde maakt aan de bezetting.

Vlak voor de AHLC-bijeenkomst meldde Ha’aretz dat Israël bij de Verenigde Staten had gelobbyd om Europese en Arabische landen in Oslo onder druk te zetten om hun hulp aan de Palestijnse Autoriteit te verhogen om een economische ineenstorting te voorkomen. Het staat bol van de ironie: de Conferentie van de Verenigde Naties over handel en ontwikkeling heeft onlangs geschat dat Israëlische sluitingen, beperkingen, roofzuchtige groei van nederzettingen en militaire operaties de Palestijnse economie naar schatting $ 57,7 miljard dollar (VS) hebben gekost aan gestopte ontwikkeling sinds 2000. Voor Israël , is de bezetting grotendeels kosteloos geweest, waarbij de internationale gemeenschap de Palestijnse Autoriteit bijna volledig financiert en de verstrekking van minimale sociale diensten op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza.

Toch heeft de internationale gemeenschap, hoewel zij de rekening betaalt, geen politieke voorwaarden opgelegd aan Israël om te voldoen aan het internationale wettelijke kader om zijn bezetting te beëindigen. De reden voor Israël om in november bij de Verenigde Staten te lobbyen was omdat de internationale donaties aan de PA zijn gedaald van $ 1,3 miljard in 2011 tot slechts $ 400 miljoen in 2020, grotendeels vanwege de diplomatieke campagnes van Israël in het verleden tegen de PA. De huidige angst van Israël is dat de toenemende fiscale crisis en politieke kwetsbaarheid van de Palestijnse Autoriteit een onbeheersbare veiligheidsdreiging op de Westelijke Jordaanoever zou kunnen vormen.

De sombere realiteit: verdwijnende hoop op een tweestatenoplossing

Hoe somber deze berichten ook waren, de realiteit is nog erger. De nieuwe Israëlische regering, die in juni aantrad, heeft plannen gemaakt voor ongeveer 17.000 nieuwe woningen in haar nederzettingen, waaronder de oprichting van grote nieuwe nederzettingen in en nabij Oost-Jeruzalem. Hoewel de druk van de regering-Biden op Israël de voortgang van sommige van deze grotere plannen waarschijnlijk zal vertragen, zal het de onverbiddelijke groei van de nederzettingenbevolking nauwelijks verminderen. In 1993, toen de AHLC werd opgericht, waren er 116.000 Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever. In 2014, toen de laatste serieuze vredesinspanningen – het John Kerry-initiatief – instortten, waren er 370.000 kolonisten. Tegenwoordig zijn er ongeveer 475.000 kolonisten. Tel daarbij de 230.000 kolonisten in Oost-Jeruzalem op en de totale bevolking heeft de 700.000 overschreden, wat betekent dat 10 procent van de Israëlisch-Joodse bevolking nu in bezet gebied woont.

Ondertussen is het niveau van geweld dat Israël nodig heeft om de bezetting in stand te houden gestaag toegenomen. In termen van Palestijnse doden door toedoen van het Israëlische leger en kolonisten, is 2021 al het dodelijkste jaar sinds 2014. (Sinds 2008 hebben de Verenigde Naties gemeld dat 5.985 Palestijnen zijn gedood door Israëlisch geweld, terwijl 264 Israëli’s zijn omgekomen door Palestijnse geweld in dezelfde periode.) Geweld door kolonisten neemt toe, waarbij 2021 het hoogste niveau van aanvallen van kolonisten op Palestijnen markeert sinds de eerste regelmatig verzamelde statistieken in 2012. De sloop van Palestijnse huizen door het Israëlische leger neemt ook toe, voor een groot deel omdat Israël meer dan 98 procent van de Palestijnse bouwvergunningsaanvragen heeft afgewezen in de 61 procent van de Westelijke Jordaanoever – Area C – die het direct controleert. De korte oorlog van Israël met Hamas in Gaza in mei kostte niet alleen 260 Palestijnen het leven, maar veroorzaakte tot $ 380 miljoen aan materiële schade en economische verliezen tot $ 190 miljoen, waardoor een nieuw financieel zwart gat ontstond voor een belegerde economie die al op zijn rug lag.

Behalve getut-tut over de uitbreiding van nederzettingen en ervoor zorgen dat het hoofd van de Palestijnse Autoriteit boven water wordt gehouden, heeft de internationale gemeenschap geen coherente strategie om daadwerkelijk een einde te maken aan de 54-jarige Israëlische bezetting. Op openhartige momenten hebben prominente stemmen erkend dat de vooruitzichten voor een tweestatenoplossing vrijwel verdampt zijn. In 2013 verklaarde John Kerry, toen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, dat het raam voor een tweestatenoplossing slechts “een jaar … tot twee jaar was, of het is voorbij”. De VN-Veiligheidsraad waarschuwde in 2016 dat de nederzettingenactiviteiten van Israël “… de levensvatbaarheid van de tweestatenoplossing op basis van de 1967-lijnen gevaarlijk in gevaar brachten”. De Europese Unie heeft toegegeven dat de situatie is verworden tot een eenstaatrealiteit van ongelijke rechten. Voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-Moon, merkte in juni 2021 op dat: “Israël een beleid van incrementele feitelijke annexatie heeft gevoerd in de gebieden die het sinds 1967 heeft bezet, tot het punt waarop het vooruitzicht van een tweestatenoplossing vrijwel verdwenen is.” Met ieders ogen wijd open voor de dynamische realiteit op het terrein, zijn de rituele verklaringen van grote internationale actoren dat ze zich blijven inzetten voor een tweestatenoplossing, de ‘gedachten en gebeden’ ervan geworden, een diplomatieke pantomime die eerder een dekmantel is voor verlamming dan een verklaring van besluitvaardigheid.

In zijn meesterwerk De Luipaard uit 1958 beschrijft Guiseppe Tomasi di Lampedusa het verval van een Siciliaanse aristocratische familie tijdens het Italiaanse Risorgimento. Een van de personages uit de roman inventariseert de toenemende politieke problemen waarmee zijn familie wordt geconfronteerd: “Om dingen hetzelfde te laten blijven, zullen dingen moeten veranderen.” En voor de nieuwe Israëlische regering is het motto van plus ça change, plus c’est la même chose haar politieke motto geworden.

De koers van de Israëlische coalitie ‘regering van verandering’ onder leiding van Naftali Bennett was om Benjamin Netanyahu’s opschudding en drama te laten varen, maar door te gaan met zijn kernbeleid. Tot nu toe heeft het gewerkt. Premier Bennett heeft in september uitdrukkelijk verklaard tegen de oprichting van een Palestijnse staat te zijn. De Israëlische minister van Defensie, Benny Gantz, zei dat vredesonderhandelingen onmogelijk zijn vanwege het verzet van de Palestijnse Autoriteit tegen de Israëlische nederzettingen in Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever: “We halen geen nederzettingen neer.” De nieuwe Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Yair Lapid, zei in juli op een bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie dat er momenteel geen uitzicht is op een vredesproces. Vreemd genoeg heeft dit alles voor een internationale gemeenschap die volhoudt dat ze diep geïnvesteerd heeft in een tweestatenoplossing, niet geleid tot serieuze tegenwerking. Zoals Anshel Pfeffer, de gerespecteerde politieke correspondent van Ha’aretz, in september meldde: “In de afgelopen drie en een halve maand sinds hij premier werd, heeft Bennett gemerkt hoe zelden de Palestijnse kwestie ter sprake kwam in zijn gesprekken met buitenlandse leiders, en hoe de halfhartig ze klonken toen ze het ter sprake brachten.”

Inderdaad, met de schijnbare zegen van grote internationale actoren, lag de focus van de regering-Bennett op “het verkleinen van het conflict”. Dit betekent het verwijderen van een aantal bestaande ergernissen voor de Palestijnen, zoals het toestaan ​​van de bouw van een bescheiden aantal Palestijnse huizen in Area C van de Westelijke Jordaanoever, het verhogen van het aantal Palestijnen dat in ondergeschikte banen mag werken in Israël, en het mogelijk maken van meer geavanceerde mobiele telefoonnetwerken . Een dergelijke economische vrede wordt door Israëlische leiders niet gezien als een weg naar een echte Palestijnse staat, maar als een vervanging daarvan om de bezetting te ondersteunen. Nadat hij zijn verzet tegen een Palestijnse staat van welke aard dan ook had uitgelegd, voegde Bennett eraan toe: “Mijn kijk is erg zakelijk. Als we meer bedrijvigheid creëren, de economie versterken en de levensomstandigheden voor iedereen in Judea en Samaria verbeteren, zou dat beter zijn.”

In 2012 gaf Jonas Gahr Stoere, destijds de Noorse minister van Buitenlandse Zaken en voorzitter van de AHLC, een interview aan Akiva Eldar van Ha’aretz. Eldar vroeg Stoere (die nu de premier van Noorwegen is) of de financiering door de internationale gemeenschap van de Palestijnse Autoriteit te midden van de toenemende bezetting van Israël daadwerkelijk leidde tot een Palestijnse staat. Stoere antwoordde: “Zodra het voor iedereen duidelijk is dat het donormechanisme de status-quo in stand houdt in plaats van bij te dragen aan de vrede, zullen we moeten heroverwegen. We zijn er nog lang niet.” Negen jaar later ligt het antwoord voor de hand.

Hoe een levensvatbare en principiële internationale strategie om de bezetting te beëindigen eruit zou moeten zien

In mijn rapport van oktober 2021 als Speciaal Rapporteur bij de Verenigde Naties heb ik vijf fundamentele criteria voorgesteld die een levensvatbare en principiële strategie van de internationale gemeenschap zouden vormen om een einde te maken aan de Israëlische bezetting en Palestijnse zelfbeschikking mogelijk te maken. Zoals ik in het rapport opmerkte:

“Elke poging van de internationale gemeenschap, collectief of individueel, om een kader te creëren voor het toezicht op en het beëindigen van de bezetting dat deze criteria niet in of nabij de kern van haar inspanningen plaatst, zal vrijwel zeker op de ondiepten van het realisme van het Midden-Oosten botsen.”

(I) Vanwege de enorme asymmetrie in de macht tussen Israël en de Palestijnen, is actieve internationale interventie onontbeerlijk. De vele voordelen van Israël – zijn regionale militaire kracht, zijn sterke economische banden met de ontwikkelde wereld, zijn volledige territoriale controle over bezet Palestina en zijn duurzame relatie met ‘s werelds enige supermacht – zorgen ervoor dat het zal blijven dicteren wat er op de grond en aan elke onderhandelingstafel gebeurt. Alleen de beslissende inzet van de internationale gemeenschap om het misbruik van deze overweldigende macht tegen te gaan, kan dit neerwaartse traject veranderen.

(II) Het kader voor een volledige beëindiging van de bezetting moet een op rechten gebaseerde benadering hanteren, verankerd in internationaal recht en mensenrechten. Het heersende diplomatieke spelboek – vertrouwend op de realpolitik van Israëls ‘feiten ter plaatse’, Palestijnse zwakte en de afwezigheid van recht – heeft geleid tot drie decennia van politiek falen in vredesopbouw in het Midden-Oosten. Het vervangen door een op rechten gebaseerde benadering – die, zoals opgemerkt in mijn rapport, “de aanzienlijke instrumenten van verantwoording en het reeds breed onderschreven corpus van VN-resoluties en internationaal recht zou inzetten” – biedt de beste kans om een einde te maken aan de bezetting en de deur te openen naar de mogelijkheid van een gedeelde en welvarende toekomst samen voor Palestijnen en Israëli’s.

(III) Het einddoel moet het volledige einde van de bezetting en de realisatie van Palestijnse zelfbeschikking zijn. Zoals ik in het oktoberrapport opmerkte,

Zelfbeschikking vormt de kern van de moderne mensenrechten, en het is de sine qua non voor een rechtvaardige en definitieve vrede. Palestijnse zelfbeschikking moet gebaseerd zijn op de grenzen van 1967 en de realisatie van authentieke soevereiniteit, wil een echte tweestatenoplossing een mogelijkheid blijven. Maar als deze vage hoop niet langer bestaat, dan moet zelfbeschikking gericht zijn op individuele en collectieve gelijkheidsrechten voor al degenen die tussen de Middellandse Zee en de Jordaan leven…

(IV) Israël is een slechte bezetter. Het gedrag van de bezetting gedurende de afgelopen 54 jaar heeft aangetoond dat Israël niet bereid is te voldoen aan zijn verplichtingen onder de bezettingswet. Israël’s

…niet-naleving van honderden resoluties van de Verenigde Naties van de Veiligheidsraad, de Algemene Vergadering en de Mensenrechtenraad met betrekking tot de bezetting, en de weigering om zich te houden aan de Vierde Conventie van Genève, zijn geen eerlijke beleidsverschillen met de wereld, maar een aanhoudende blijk van verzet bedoeld om de vruchten van zijn verovering te behouden. Aannemen dat Israël een verantwoordelijke bezetter is, alleen ontsierd door een dwalend en ongelukkig beleid jegens de Palestijnen, is toegeven aan het magische denken dat heeft geleid tot diplomatieke mislukkingen in het verleden.

(V) De bezetting moet met alle mogelijke snelheid eindigen. Militaire bezettingen in de moderne wereld moeten tijdelijk zijn, waarbij de bezettende macht naar verwachting de bezetting zo snel mogelijk zal beëindigen, en zich onthoudt van elke poging om een van de gebieden die zij bezet te annexeren. Zoals ik opmerkte in mijn verslag aan de Algemene Vergadering:

Alien heerschappij in de 21e eeuw kan alleen worden gerechtvaardigd in uitzonderlijke en sterk geconditioneerde omstandigheden. Modern internationaal recht en effectief internationaal staatsmanschap tolereren geen onbepaalde klok waarop het onrecht eindigt, vooral niet voor een hebzuchtige bezetting die al lang de beperkende banden van legitimiteit heeft verlaten.

Conclusie

In de afgelopen twee decennia is het Israëlische politieke leiderschap ver voorbij een tweestatenoplossing gegaan, waarbij recente premiers, waaronder Benjamin Netanyahu en Naftali Bennett, bereid waren hardop te zeggen dat ze van plan zijn het Palestijnse grondgebied voor altijd te beheersen. Kijk inderdaad naar een gedetailleerde kaart van het Palestijnse grondgebied, en je ziet geen Palestijnse staat in wording, maar een verbrijzeld gebied gehuld in conserveermiddel. De leidende internationale actoren die zich bezighouden met Israël en Palestina – die goed vertegenwoordigd zijn op de reguliere bijeenkomsten van de AHLC – zouden liever hebben dat bepaalde realiteiten niet waar zijn, dus doen ze alsof ze kunnen worden genegeerd. Dit is de ideale situatie voor Israël: hoewel zijn intensieve nederzettingenonderneming de mogelijkheid van een echte tweestatenoplossing tot een luchtspiegeling heeft teruggebracht, verwelkomt het de voortdurende mantra van twee staten van de internationale gemeenschap, omdat het de illusie bestendigt dat een dergelijke oplossing nog steeds binnen bereik is, en alles wat nodig is, is de juiste diplomatieke toversaus om het te laten gebeuren.

De acties van de Israëlische leiding zijn volkomen rationeel: een hebzuchtige regionale macht die bezet gebied permanent wil annexeren en de stateloosheid van vijf miljoen onderdanen wil handhaven, weet dat ze voorzichtig moet manoeuvreren in een postkoloniale wereld. Ze heeft geen verlangen, en geen stimulans, om een andere realiteit te bereiken. Het zijn eerder de acties van de leidende internationale actoren – voornamelijk de Verenigde Staten en Europa – die bij de rationaliteitstest zwaar de mist in gaan. Deze bezetting – die volgens twee voormalige Israëlische ambassadeurs in Zuid-Afrika niet meer te onderscheiden is van apartheid – had de afgelopen 54 jaar niet kunnen duren, en ook nog in de wereldwijde schijnwerpers, zonder de kwaadaardige verwaarlozing van deze hoofdrolspelers. Uiteindelijk is het probleem niet onwetendheid of gebrek aan bewijs – dit is tenslotte verreweg het best gedocumenteerde conflict in de moderne wereld – maar de opmerkelijke onwil van de internationale gemeenschap om te handelen naar haar eigen alomvattende op regels gebaseerde raamwerk voor vrede en zelfbeschikking door de overtredende partij verantwoording af te laten leggen. Bij gebrek aan dynamische internationale tegenmaatregelen is de huidige richting duidelijk: deze bezetting zal niet van ouderdom sterven.

Bron: Michael Lynk op justsecurity.org