Etiketteren: symboolpolitiek of een signaal?
De richtlijn voor etikettering van nederzettingenproducten noemt CIDI Directeur Ronny Naftaniel in zijn opiniebijdrage “symboolpolitiek”. Ik hoop dat hij ongelijk heeft, en dat er sprake is van iets anders, nl signaalpolitiek; Timmermans wil dan aan Israel duidelijk maken dat het van Nederland en Europa serieuze weerstand kan verwachten als het doorgaat met de aangekondigde uitbreiding van nederzettingen.Zonder nederzettingen ook geen nederzettingenproducten. Dat het moest komen tot een etiketteringsrichtlijn, heeft alles te maken met achterstallig onderhoud door opeenvolgende kabinetten, ten aanzien van de handhaving van het internationaal recht. Israel is immers al decennialang bezig met grootschalige expansie ten koste van de Palestijnen door illegale nederzettingen, huisverwoestingen, muren, en verdrijving van Palestijnen. Daar ligt het werkterrein van een minister van buitenlandse zaken, en niet in de Nederlandse supermarkt. Als je cynisch bent zou je kunnen zeggen dat het recht op correcte voorlichting van de Nederlandse consument voor de minister blijkbaar zwaarder weegt dan de mensenrechten van de Palestijnen.
Maar ik respecteer deze minister en verwacht meer van hem. Laten we ervan uitgaan dat de richtlijn een signaalfunctie heeft, en een waarschuwing inhoudt naar Israel. En laten we kijken of het signaal effect heeft. Gaan de Israeliërs in 2013 alsnog bouwen dan heeft het signaal kennelijk niet gewerkt en zullen volgende stappen nodig zijn.
Intussen moeten we onze pijlen richten op bedrijven en instellingen bedrijven die de nederzettingen en hun economie in stand helpen houden. Het helpen voortbestaan van illegaliteit moet gezien worden als een vorm van medeplichtigheid. Voorbeelden zijn bedrijven als Mehadrin en Olympic Fruit die handelen in agrarische nederzettingenproducten, maar ook andersoortige bedrijven als banken (Leumi en Hapoalim), universiteiten en onderzoeksinstellingen (bijv. Ariel Universiteit), transportbedrijven als Veolia en Better Place, beveiligingsfirma G4S, en dergelijke. Het zou effectiever zijn deze medeplichtige actoren aan te pakken. Dit kan bijvoorbeeld door hen hier en in de EU uit te sluiten bij aanbestedingsprocedures en niet op te nemen in investeringsportefeuilles en uitwisselingsprogramma’s. Hiermee zou de nederzettingeneconomie op den duur droog komen te staan, hetgeen het probleem bij de wortel zou aanpakken. Deze aanpak is efficiënter dan etiketteren: het zou supermarkten veel nazoekwerk besparen, en tevens het gepruts met bij voorbaat niet-betrouwbare etiketten onnodig maken.
Sonja Zimmermann
