‘Gone is Peres, so is his era’
Oud-president Peres is begraven. De ‘wereld’ was aanwezig. Barack Obama, Bill Clinton, paus Franciscus, de Franse president Hollande, Angela Merkel en na enige aarzeling toch ook de Palestijnse leider Mahmoud Abbas (volgens de New York Times tot woede van veel Palestijnen). Ook Mark Rutte is te zien op foto’s.
Ook interessant: wie waren er niet? Afwezig waren de leiders van Egypte en Jordanië, de twee Arabische landen die – onder druk van de VS – jaren geleden met Israël vredesverdragen hebben gesloten. Zelfs deze autoritaire leiders konden het zich naar hun eigen bevolking niet permitteren om Peres die door velen in hun landen als oorlogsmisdadiger wordt beschouwd, de laatste eer te bewijzen.
Op Aljazeera schrijft de Canadese oud-diplomaat en directeur van een denktank John Bell, over de lange carrière van Shimon Peres. Dat hij als opportunist – Peres draaide mee met iedere politieke wending – en met al zijn ervaring voor het Westen een uitstekende graadmeter was voor de politieke stemming in Israël. Maar na de tweede Palestijnse volksopstand (de ‘tweede intifada’, 2000 – 2005) was de wereld van Peres – die voorzien was van het etiket “Palestijnse staat” – definitief voorbij. Ondanks dat Peres begin deze eeuw nog nauw heeft samengewerkt met Sharon. Dat was in de tijd dat de bouw van ‘de Muur’ de Palestijnse bezettingsellende voortaan volledig zou onttrekken aan het oog van joodse kiezers. De tijd waarin de ultra-orthodoxen en de honderdduizenden kolonisten de feitelijke politieke macht in Israël overnamen.
Ook zijn tijdperk is voorbij
“Gone is Shimon Peres”, schrijft Bell: “Peres is heengegaan en met hem zijn tijdperk”. De tijden zijn veranderd. Veel liberale zionisten beginnen de hoop op te geven dat joden en Palestijnen elk een aparte staat zullen hebben. Een deel van hen begint de BDS-beweging te steunen. Zij hoopten dat één staat met evenveel joden als Palestijnen voorkomen kon worden. Dat er dus een zelfstandige Palestijnse staat zou komen. Zij maakten de vergissing te denken dat Shimon Peres aan het hoofd stond van een belangrijke stroming die naar zo’n staat streefde. Maar al in de jaren ’70 – toen hij minister van Defensie was – werkte Peres actief mee aan het voorbereiden van de latere kolonisatiestroom. Velen hebben zich vergist in de aard van het Israëlische zionisme.
Op het eind van zijn leven filosofeerde Peres nog over een soort Europese Unie van het Midden-Oosten. Een vredelievende economische samenwerking. Misschien dat Clinton en anderen hem daarom een visionair noemen. Maar deze filosofieën staan los van de wereld waarin wij nu leven.
Ook de conservatieve Duitse krant FAZ, die de joodse staat nooit heeft laten vallen, ziet voor die staat een onzekere toekomst: “De tegenstellingen binnen de [joods-] Israëlische maatschappij worden steeds dieper” (FAZ 30/09). En: “Het land staat op het punt te veranderen in een binationale staat.” In plaats van de “EU van het Midden-Oosten” kwam er na de tweede intifada de BDS-beweging. De BDS-beweging houdt zich niet bezig met wat voor karakter – binationaal of anderszins – deze staat met evenveel joodse als Palestijnse inwoners moet gaan krijgen. BDS eist gelijke rechten voor alle inwoners, dus ook voor Palestijnen.
Gone is Shimon Peres, but so is his era.
