Israël wint deelname ESF door valsspelen

Na jarenlange strijd is er eindelijk enig resultaat in de controverse rond de Israelische deelname aan het zgn apolitieke culturele muziekfestival. Vijf landen waaronder Nederland hebben zich teruggetrokken omdat Israël mag blijven meedoen. VN Rapporteur Francesca Albanese gebruikt termen als “Eurovicious” en “Genovision” om de ernst van de situatie aan te geven.

Op de algemene vergadering van de organiserende European Broadcasting Union (EBU) in Genève vindt een grote meerderheid het aanscherpen van de regels voldoende. Israël mag meedoen, er komt geen stemming over. Daar heeft Israël zelf voor gezorgd.

De verminderde militaire activiteit na de afgesproken “wapenstilstand” heeft het beeld dat er een genocide gaande is, voor officiële organisaties en staten afgezwakt. Een geslaagde PR-stunt.

AVROTROS houdt de poot stijf

Net als de omroepen van Spanje, Slovenië, Ierland en inmiddels ook IJsland boycot AVROTROS dit jaar het Eurovisie Songfestival. In haar verklaring schrijft de omroep:

Wat zich afgelopen jaar heeft voorgedaan; het schenden van universele waarden als menselijkheid en vrije pers, maar ook de politieke inmenging in vorige editie van het Songfestival, betekent dat er voor ons een grens is bereikt. Dat blijft leidend, ongeacht de stappen die daarna zijn genomen. De situatie in Gaza blijft bovendien uiterst zorgelijk en kwetsbaar. Het is op dit moment te vroeg om te spreken van een wezenlijke, stabiele verbetering die deelname aan het Songfestival vanuit onze waarden rechtvaardigt.

Afdelingen van de PACBI coördinatiegroep in andere landen sturen de onderstaande analyse naar hun omroepen met de oproep om te boycotten:

Oktober: De EBU annuleert een stemming

De EBU annuleerde een geplande stemming over de deelname van de Israelische omroep KAN, met als reden het staakt-het-vuren in Gaza. Een staakt-het-vuren heeft echter geen invloed op de vraag of een omroep de regels of waarden van het songfestival heeft geschonden. Door een externe geopolitieke gebeurtenis de besluitvorming van haar interne bestuur te laten dicteren, nam de EBU het politieke besluit waartegen zij zegt te zijn.

November: De samenzwering van de gastomroep

In november 2025 had de Oostenrijkse nationale omroep ORF, die de wedstrijd van 2026 zou organiseren, een ontmoeting van zijn directeur-generaal met de Israëlische president Isaac Herzog en leidinggevenden van KAN in de presidentiële residentie in Jeruzalem. Na deze ontmoeting verklaarde hij: “Israël is een onlosmakelijk onderdeel van Eurovisie”, waarmee hij bevestigde dat ORF en KAN samenwerkten om de deelname van Israël te verzekeren. Hiermee gaf de gastomroep zijn neutraliteit op om zich aan te sluiten bij een door de staat geleide politieke campagne.

December: een bekentenis van inmenging

Onmiddellijk na het besluit van de EBU op 4 december plaatste president Herzog een verklaring op sociale media, in het Hebreeuws en in het Engels (zie bijlage). Op het eerste gezicht lijkt de boodschap identiek. In de Engelse verklaring zijn echter opzettelijk de volgende twee cruciale bekentenissen uit de Hebreeuwse verklaring weggelaten:

• “Ik prijs Kan, de Public Broadcasting Corporation, haar CEO Golan Yokefaz en zijn team, die moedig en vakkundig in de frontlinie stonden in de strijd tegen pogingen om Israël te verhinderen deel te nemen aan de wedstrijd.”
• “… Ik was blij dat ik aan deze strijd kon deelnemen en zoveel mogelijk kon helpen.”

Deze bekentenissen leiden tot twee onvermijdelijke conclusies:

1. De omroep wier gedrag de reden was voor nieuwe regels, heeft het proces zelf beïnvloed. Door goedkeuring van nieuwe regels te koppelen aan het annuleren van discussie over deelname van KAN, heeft de EBU die omroep juistin staat gesteld om een oordeel over haar gedrag handig te ontlopen.

2. De Israëlische president bevestigt zijn directe betrokkenheid. De staat, wiens invloed de belangrijkste reden was voor het opstellen van nieuwe regels, was betrokken bij het bestrijden van pogingen om Kan te verhinderen deel te nemen aan de wedstrijd. Dit is voldoende bewijs om te concluderen dat de Israëlische regering niet van plan is te stoppen met het uitoefenen van haar invloed op het Eurovisiesongfestival.

Een oncontroleerbare bedreiging voor de toekomst

Als het erop aankomt, heeft de EBU zelfs met de nieuwe regels niet de capaciteit om politieke manipulatie te voorkomen. Israëlische staatsfunctionarissen, waaronder premier Netanyahu, hebben sociale media publiekelijk bestempeld als een “wapen” en zijn rechtstreeks in contact getreden met influencers (zie bijlage).

De belangenbehartiging voor de staat Israël wordt vanuit meerdere hoeken gefinancierd en gecoördineerd, onder meer door organisaties die weliswaar niet formeel aan de staat zijn verbonden, maar wel in overeenstemming met de doelstellingen van de staat opereren. De EBU heeft geen enkele mogelijkheid om dit landschap te controleren of om de betaalde belangenbehartiging van influencers te onderscheiden van oprechte, organische steun. De publieke stemming voor de wedstrijd blijft permanent kwetsbaar voor deze oncontroleerbare, door de staat Israel gesteunde beïnvloedingsmachine. De enige effectieven reactie op dergelijke schendingen is op zijn minst een tijdelijke uitsluiting van degenen die op heterdaad zijn betrapt.

Straks meer dan vijf boycots?

De PACBI coördinatiegroep roept de omroepen op zich aan te sluiten:

“Dit is de laatste kans om het roer om te gooien. Door u aan te sluiten bij andere principiële omroepen die de wedstrijd van volgend jaar boycotten, keert u Eurovisie niet de rug toe. U onderneemt de laatste mogelijke actie om het te redden.”

Woensdag10 december is de laatste dag dat omroepen zich straffeloos kunnen terugtrekken. Daarna gaat het ze een boete kosten. Op de valreep heeft IJsland zich nog teruggetrokken als vijfde. De boycot begint vorm te krijgen.