Peres overleden; zionist en lieveling van het Westen

Shimon Peres, oud-president van Israël is vannacht overleden. Peres begon zijn politieke loopbaan al in 1948, direct na de oprichting van de staat Israël. Hij was 24 jaar. De legendarische eerste premier Ben-Goerion haalde hem in de regering omdat hij een ‘goede indruk’ had gemaakt als lid van de joodse paramilitaire militie Haganah. Uit die illegale strijdgroep is enkele jaren later het officiële Israëlische leger voortgekomen. Het is ondoenlijk om alle stadia van de carrière van Peres te schetsen. Van 1948 tot kort voor zijn dood bevond hij zich in het centrum van de politieke macht. Enkele episodes uit zijn loopbaan lichten wij eruit.

Peres heeft een cruciale rol gespeelt bij het tot stand brengen van het Israëlische atoomwapen. Die geheime operatie speelde zich af tussen begin jaren vijftig van de vorige eeuw tot eind jaren zestig. Met Frankrijk, dat toen nog de illusie had zijn koloniale belangen in het Midden-Oosten mede via Israël te kunnen beschermen, werden de ingrediënten voor een eigen atoombom illegaal naar de joodse staat gebracht. Verschillende Franse topfiguren werden daarbij gechanteerd met hun dubieuze oorlogsverleden. Vanaf midden jaren zestig – de Amerikanen hadden de macht in het Midden-Oosten inmiddels overgenomen – deed Peres voor de Israëlische regering zaken met de VS.

In de eerste helft van de jaren negentig – Peres had bijna alles en iedereen in de Israëlische politiek overleefd – werd hij wereldwijd bekend door de Oslo Akkoorden. Deze overeenkomsten tussen Israël en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) vormden de basis voor een sfeer van ‘vredesonderhandelingen’ die ‘op de grond’ gepaard ging met de start van de grootschalige nederzettingenpolitiek. Wie denkt dat niet de Arbeiderspartij maar alleen Likoed daarvoor verantwoordelijk is leze de studies over Peres. Een ‘star’ in de internationale diplomatie werd Shimon Peres nadat hem in 1994 samen met PLO-leider Arafat en Rabin de nobelprijs voor de vrede werd toegekend. De naam Peres was daarmee in de westerse media definitief verbonden met ‘het streven naar vrede’.

Nadat premier Rabin eind 1995 was vermoord door een joodse terrorist werd Peres korte tijd premier. Zijn positie was zwak. Het algemene klimaat in Israël was verhard: de bezette gebieden moesten gekoloniseerd worden. Het fundamentalisme in Israël kreeg de overhand. Maar Peres sprak met meel in de mond: hij bediende de westerse regeringen met een taal waarin het woord ‘vrede’ veel voorkwam. Om in het binnenland zijn hardheid te demonstreren startte hij de militaire operatie “Druiven der Gramschap” in Libanon. Het grootste deel van de bevolking van Zuid-Libanon (400.000 mensen) werd door massale Israëlische bombardementen verjaagd naar het noorden. De aanval kwam op 11 april 1996; zes weken voor de parlementsverkiezingen. Het was niet genoeg: Peres verloor.

Voor de westerse regeringen en de mainstream media bleef Peres de man van de vrede. Zonder deze inmiddels symbolisch zo belangrijke figuur zou het verhaal van het kleine, bedreigde, naar vrede snakkende Israël ineen ploffen. Peres werd later nog president en hield vele vredelievende redevoeringen in westerse hoofdsteden. In het Israëlische politieke machtsspel werd hij niet meer helemaal serieus genomen. Maar naar buiten toe werd hij als zeer nuttig beschouwd voor de belangen van de joodse staat in Europa en de VS. Bill Clinton kan het weten: “(Peres) was een genie met een groot hart, die droomde van een toekomst vol verzoening en een eind aan de conflicten.” Een visie die gedeeld wordt door premier (“pleur op!”) Rutte: “Op mij maakte hij een diepe indruk door zijn diepgewortelde idealen en strijdbaarheid die hij combineerde met wijsheid en een grote toewijding aan zijn land en het vredesproces in het Midden-Oosten.” Peres was het ideale vijgenblad dat voor deze politici de realiteit aan het oog onttrok. Na de begrafenis van Shimon Peres zullen zij wakker worden in een veranderde wereld.