Weren nederzettingenproducten door supermarktketens positieve stap
Aldi en Hoogvliet verkopen geen producten meer die afkomstig zijn uit Israelische illegale nederzettingen in Palestijns bezet gebied, was vanochtend te lezen in Trouw. Een derde, Jumbo, garandeert dat zijn huismerk vrij is van kolonistenwaar. Ekoplaza deed eerder al melding van eenzelfde besluit. Handelswaar uit de nederzettingen is illegaal, net zoals de nederzettingen zelf. De supermarkten laten met deze stap zien dat zij zelf verantwoordelijkheid nemen voor de producten die zij te koop aanbieden en niet langer mee willen werken aan Israëls grote onrecht jegens Palestijnse boeren. Zij wachten niet langer op richtlijnen van ministers Henk Kamp (economische zaken) en Frans Timmermans (buitenlandse zaken). DocP juicht het besluit van deze supermarkten dan ook toe, en roept de andere supermarkten zoals Albert Heijn, Digros en Lidl, op hetzelfde te doen.
Hoe blij docP ook met de stappen van de supermarkten is, enkele kritische kanttekeningen zijn op zijn plaats. Supermarkten vragen garanties aan toeleverende bedrijven dat zij geen producten uit de nederzettingen zullen toeleveren. Supermarkten dienen zich echter bewust te zijn van het feit dat Israel zijn bewoners bij wet verbiedt onderscheid te maken tussen Israel en de nederzettingen. Men kan de Israelische exporteurs die zeggen te garanderen dat hun producten afkomstig zijn uit Israel dus niet vertrouwen. Palestijnse boerenorganisaties dringen er daarom op aan niet langer in zee te gaan met bedrijven die erom bekend staan nederzettingenproducten te exporteren. Het Israelische bedrijf Mehadrin is de grootste exporteur van landbouwproducten uit de nederzettingen, gevolgd door Hadiklaim, Arava en diverse anderen. De Nederlandse importeur Olympic fruit in Barendrecht werkt nauw met Mehadrin samen, en brengt de nederzettingenproducten op grote schaal op de Nederlandse markt.
Mehadrin bezit 29.452 hectare aan landbouwgrond. Mehadrin heeft minstens drie boomgaarden in nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever en een op de bezette Golanvlakte. Mehadrin doet grote zaken met Mekorot, de nationale waterfima van Israel die op grote schaal water uit de bezette gebieden onttrekt. Mehadrin heeft een 50% aandeel in STM Agricultural Exports LTD, dat dadels, vijgen en kruiden uit de Jordaanvallei verkoopt en eveneens een 50% aandeel in Miriam Shoham, dat een mango-verpakkingscentrum heeft op de bezette Golanhoogvlakte. Alle producten van Mehadrin worden gelabeld als ‘Produce of Israel’, ongeacht of ze op gestolen land worden verbouwd met gestolen grondstoffen. De geschiedenis van Mehadrin is nauw verbonden met de vernietiging van de Palestijnse land- en tuinbouw en de verjaging van Palestijnse boeren van hun citrusplantages. Het fruit wordt onder het merk Jaffa als Israëlisch product verkocht. De bekende nederzettingen waarin verbouwd wordt voor Mehadrin in de West Bank zijn Massua settlement en Beqa’ot in de Jordaan Vallei. In diverse nederzettingen waar druiven verpakt worden is het Mehadrin logo aangetroffen.
Een gangbaar tegenargument tegen de boycot van nederzettingen en medeplichtige bedrijven is dat dit vooral Palestijnse arbeiders op de kolonistenplantages zal treffen. Palestijnse landbouworganisaties wijzen dit argument in hun rapport “Farming Injustice”resoluut van de hand: zij zien teruggave van hun grond als de enige manier om Palestijnse boeren te helpen en de Palestijnse landbouw te redden.
