Zuid-Afrika? Hoe zat dat ook alweer?
Historische gebeurtenissen zakken meestal weg in onze geheugens. Jaren later blijkt dat ze niet echt “ge-delete” zijn. Zo’n gebeurtenis duikt ineens weer op in de actualiteit. De beelden van de vrijlating van Nelson Mandela in 1990 kwamen in mijn herinnering terug toen er dit jaar slechte berichten over zijn gezondheid in de pers waren. Vooral dat beeld van die enorme batterij TV-camera’s en persfotografen die op een asfaltweg stonden opgesteld en Mandela die vanuit de verte kwam aanlopen alsof hij een lang weekend weg was geweest.
Het komende jaar zal ongetwijfeld door de media bericht worden over de Israëlisch-Palestijnse vredesonderhandelingen. Dat betekent ook dat de Palestijnse staat iets concreter dan tot nu toe in beeld komt. De optimisten verwachten over ongeveer negen maanden een soort principe-overeenstemming daarover. Dat zou mooi zijn, want de geboorte van dit kind is al aangekondigd in Oslo in 1993. Arafat, Rabin, Mandela en De Klerk (premier van het oude Zuid-Afrika) werden gevierd als helden. Nu wij toch op de geheugenzolder bezig zijn, is het niet verkeerd om eens verder te graven in de geschiedenis van Zuid-Afrika. Het jaar 1948 was een cruciaal jaar voor zowel de apartheid als voor de consolidatie van de zionistische vestiging in Palestina. Het algemene tijdsbeeld was: dekolonisatie en daarmee neergang van de vanzelfsprekende, Europese, blanke superioriteit over “minder beschaafde volkeren”. De ideologische en psychologische bedding voor beide vormen van rassen – of etnische scheiding bestond allang. Eind jaren ’40 begon de consolidatie, de wettelijke verankering. De scheiding werd in beide landen formeel als het ware in beton gegoten. Tussen beide landen ontstond een warme band op politiek en militair niveau.
Er bestaat een organisatie die de geschiedenis van de apartheid en de moderne geschiedenis van Zuid-Afrika toegankelijk maakt: het Nelson Mandela Centre of Memory. Ga naar: http://www.nelsonmandela.org/. Een interessante figuur die u daar zult tegenkomen is de Ierse hoogleraar Padraig O’Malley: http://www.nelsonmandela.org/omalley/index.php/site/q/03lv01538.htm.
Zie voor Israël – Zuid-Afrika ook: http://jaffadok.nl/columns/de-boycot/.
(NB: Waarom kom je zo vaak Ieren tegen als het gaat om discriminatie van mensen in hun eigen land? Het moet met hun eigen geschiedenis te maken hebben.)
Jan Schnerr, 28 augustus 2013
