Elf landen willen lijst mogelijke maatregelen tegen annexatie WJO

Een kopgroep waaronder Nederland maakt zich los van het EU-peloton van 27. Trager dan in de wielrennerij maar de beweging, hoe traag ook is belangrijk. Frankrijk, Italië, Ierland, België, Zweden, Denemarken, Finland, Portugal, Luxemburg, Malta en … Nederland hebben er bij de Europese ‘minister van Buitenlandse Zaken’ Josep Borrell op aangedrongen om snel met suggesties te komen voor mogelijke besluiten door de EU (“wij maken ons er zorgen over dat de mogelijkheid om annexatie tegen te houden snel voorbij is.”)

“Time is short”

De hamvraag, ‘doen wij als EU deze keer meer dan zoals gebruikelijk onze bezorgdheid uitspreken waarna wij weer tot de orde van de dag over gaan’, speelt al sinds januari dit jaar. Toen publiceerde president Trump zijn ‘vredesplan’ en voerde premier Netanyahu zijn verkiezingscampagne op: wij gaan annexeren, op zijn minst de Jordaanvallei. Een meerderheid in de EU wilde geen anti-Israël of (zoals Trump het zou opvatten) anti-Amerika verklaring. Een minderheid onder aanvoering van Frankrijk wilde een stevige waarschuwing aan Israël met een onuitgesproken dreiging van sancties. De minderheid koos ervoor de zaak niet op de spits te drijven. Borrell was dermate gefrustreerd dat hij een eigen verklaring uitgaf: ‘time is short’. Israël reageerde smalend op de ambtenaar die alleen namens zichzelf sprak. Nu blijkt dat Borrell met steun van Frankrijk niet achterover is gaan leunen.

‘Snel dus’

De elf schreven een brief aan Borrell met de vraag om een lijst voor te leggen (wat Borrell eerder al wilde) met mogelijke reacties op een eventuele annexatie van delen van de Westoever: “demanded that the European Union quickly formulate a list of possible responses to an Israeli annexation of parts of the West Bank.” Hoewel de elf nog steeds een minderheid zijn binnen de EU suggereert de formulering van de brief dat zij maatregelen tegen Israël willen ook al zouden niet alle landen binnen de EU meedoen: “they wrote that doing so is essential, because “the window to deter annexation is fast closing.” Sommige passages in de brief van de elf zouden als kritiek op Borrell gelezen kunnen worden, omdat bepaalde landen al eerder om de lijst met mogelijke acties hebben gevraagd. Maar de politieke betekenis is dat de brief van de elf – gelekt naar de Israëlische krant Haaretz, waarschijnlijk doelbewust (tekst hieronder) – een steun in de rug is voor Borrell.

Het wordt concreet

De brief wijst concreet op ‘automatic triggers’ in de EU-Israël overeenkomsten. Dat zijn bepalingen die voorwaarden stellen aan Israël, bijvoorbeeld op het gebied van democratie, en die tot opschorting van zo’n overeenkomst zouden kunnen leiden. De zwaarste van die overeenkomsten is het Associatie Akkoord. Ongetwijfeld zal de lijst van Borrell ook aankomen met de kwestie van de etikettering van producten uit de bezette/geannexeerde gebieden, een zaak die al wel is geregeld op EU-niveau maar halfzacht wordt uitgevoerd.

Duitsland

Duitsland hoort niet tot de elf die de brief aan Borrell hebben ondertekend. Enerzijds hoort dat bij de rol van voorzitter van de EU die het land dit half jaar vervult. Maar de realiteit is ook dat Duitsland ten aanzien van (joods) Israël altijd supervoorzichtig is. Misschien gaan de rechten van de Palestijnen nu toch heel geleidelijk een plaatsje krijgen op de Duitse politieke agenda. Intussen heeft Nederland toch een stapje vooruit gedaan (de steun van het CDA voor de recente motie Karabulut verklaard waarschijnlijk het stilzwijgen van de VVD).

De redactie

Foto: Josep Borrell, Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor Buitenlandse Zaken en oud-minister van BZ van Spanje

HAARETZ, maandag 14/07/2020

European Foreign Ministers Urge EU to List Options to ‘Deter’ Israeli Annexation

Noa Landau

‘Time is short,’ top diplomats warn in a letter to the EU foreign policy chief, calling for concrete steps that ‘would provide us with a solid basis for further discussions’

Eleven European foreign ministers have demanded that the European Union quickly formulate a list of possible responses to an Israeli annexation of parts of the West Bank.

In a letter sent to EU foreign policy chief Josep Borrell on Friday, they wrote that doing so is essential, because “the window to deter annexation is fast closing.”

The letter, a copy of which was obtained by Haaretz, was signed by the foreign ministers of France, Italy, Holland, Ireland, Belgium, Luxembourg, Sweden, Denmark, Finland, Portugal and Malta.

These ministers first demanded that Borrell formulate responses to an Israeli annexation at an unofficial meeting with him on May 15. In response, he ordered his staff to prepare a list of possible responses. But this document, known as an “options paper,” still hasn’t been completed and shown to the foreign ministers who requested it, the letter complained.

“The possible annexation by Israel of parts of the occupied Palestinian territory remains a matter of grave concern for the EU and its Member States,” the ministers wrote. “As you referred to in your statements of 4 February 2020 and 18 May, Israel’s annexation of parts of the occupied Palestinian territory would be a breach of international law.”

They said they understood that the options paper “is a sensitive issue and timing is important, but time is also short. We are concerned that the window to deter annexation is fast closing.

“It is important to have clarity on the legal and political implications of annexation,” they continued. “Therefore we would like to see a paper, drafted in close consultation with the Commission, that provides an overview of the EU-Israel relations, an analysis of the legal consequences of annexation, as well as a list of possible actions in response to it, including the automatic triggers of all EU-IL agreements and the respective responsibilities of the Commission. Such an options paper would also contribute to our efforts to deter annexation.

“We believe it is important and timely to present the options paper, as it would provide us with a solid basis for further discussions,” they concluded.

Ever since Prime Minister Benjamin Netanyahu announced plans to start annexing parts of the West Bank on July 1, based on the diplomatic plan proposed by the Trump administration, the

EU has been working to prevent such a step. It argues that annexation would violate international law and end any chance of a two-state solution based on the 1967 lines.

Though there is an almost unanimous consensus against annexation among EU member states – the one exception is Hungary, which has been vague on the issue – the union still hasn’t decided exactly how to respond should it actually happen.

The 11 countries represented by the letter’s signatories have been taking the most aggressive line on the issue. For months, they have been demanding a comprehensive discussion of how annexation would affect the EU’s relationship with Israel, meaning what punitive measures the EU would take.

Germany, though it also vehemently opposes annexation, has refrained from joining this group, both because of its special relationship with Israel and because of its current role as the EU’s rotating president.

In internal EU discussions, various punitive steps have been proposed, including preventing Israel from joining EU agreements, nixing any new cooperation deals, sharpening the differentiation between Israel and the settlements and increased enforcement of EU rules governing products of the settlements.

As part of Europe’s efforts to prevent annexation, several European leaders have phoned Netanyahu in recent weeks to urge him to halt steps toward annexation. They include German Chancellor Angela Merkel, French President Emmanuel Macron and British Prime Minister Boris Johnson. The phone calls were on top of the opposition they voiced in official letters sent when the government was sworn in this spring.

Netanyahu’s response to all three of them was that he sees the Trump plan as a realistic peace plan and is willing to negotiate with the Palestinians on the basis of it.